Historia Kolei w Polsce
	Home => Historia
1835	Henryk Łubieński, wiceprezes Banku Polskiego, występuje z inicjatywą budowy linii kolejowej łączącej Warszawę z Zagłębiem Dąbrowskim.
1838	Założenie akcyjnego Towarzystwa Warszawsko-Wiedeńskiej Drogi Żelaznej (WWDŻ) i przyznanie mu koncesji na budowę tej linii.
1840	Rozpoczęcie budowy linii Warszawsko-Wiedeńskiej.
1842	Otwarcie pierwszych na terytorium Polski w obecnych jej granicach odcinków Kolei Górnośląskiej: Wrocław - Oława i Oława - Brzeg
1843	Otwarcie linii Wrocław - Jaworzyna Śląska - Świebodzice (10 lat później przedłużonej do Wałbrzycha).
1844	Początek budowy Kolei Krakowsko-Górnośląskiej. Wmurowanie kamienia węgielnego pod budynek dworca Warszawsko-Wiedeńskiego w Warszawie. Budowę, według projektu H. Marconiego, ukończono w 1847 r.
1845	Pierwszy w Królestwie Polskim pociąg z 600 zaproszonymi gośćmi 14 czerwca pokonuje 30-kilometrową trasę Warszawa - Grodzisk Mazowiecki; Przekazanie do eksploatacji odcinka z Grodziska do Rogowa wraz z odgałęzieniem Skierniewice - Łowicz
1846	Ukończenie budowy Kolei Górnośląskiej Wrocław - Opole - Gliwice - Mysłowice. Wrocław otrzymuje połączenie z Berlinem Koleją Dolnośląsko-Marchijską przez Legnicę - Bolesławiec - Węgliniec - Żary - Lubsko - Gubin - Frankfurt / O. Otwarcie odcinka Węgliniec - Zgorzelec i połączenie tą drogą Wrocławia z Dreznem.
1847	Ukończenie budowy Kolei Krakowsko-Górnośląskiej z połączeniem Szczakowa - Maczki.
1848	Uruchomienie 1 kwietnia Warszawsko-Wiedeńskiej Drogi Żelaznej Warszawa - Maczki (z odgałęzieniem Skierniewice - Łowicz łącznie 328 km) i jej powiązanie z tzw. Koleją Północną Cesarza Ferdynanda prowadzącą z Wiednia oraz liniami z Krakowa i Wrocławia. Ukończenie budowy linii Szczecin - Krzyż - Poznań.
1850	W Bydgoszczy uruchomiono pierwsze na ziemiach polskich warsztaty główne (obecnie ZNTK).
1852	Otwarcie linii Berlin - Krzyż - Bydgoszcz - Tczew - Gdynia - Braniewo.
1856	Otwarcie linii Wrocław - Leszno - Poznań.
1857	Wrocław otrzymuje nowy Dworzec Główny (z niewielkimi zmianami tę formę architektoniczną do dziś).
1861	Przekazywanie do użytku kolejnych odcinków linii Kraków - Dębica - Rzeszów - Przeworsk - Przemyśl - Lwów.
1862	Podjęcie ruchu na całej Kolei Bydgoskiej (Łowicz - Kutno - Aleksandrów kujawski - Toruń - Bydgoszcz).
1866	Połączenie Łodzi z linią Warszawsko-Wiedeńską w Koluszkach.
1867	Ukończenie budowy kolei Terespolskiej a Warszawy do Brześcia. Otwarcie Śląskiej Kolei Górnośląskiej: Zgorzelec - Lubań Śląski - Jelenia Góra - Wałbrzych (przedłużonej w 1880 r. do Kłodzka).
1870	Połączenia: Szczecina z Gdańskiem przez Stargard - Białogard - Koszalin oraz Poznania z Gubinem przez Czerwieńsk i z Frankfurtem nad Odrą przez Rzepin
1873	Przy WWDŻ powstaje w Warszawie Warsztat Instruktorski (od 1875 roku trzyletnia Kolejowa Szkoła Techniczna, po 1905 roku zamknięta przez władze carskie w odwet za strajki uczniowskie). Obecnie Technikum Kolejowe im. Jana Rabanowskiego. Ukończono budowę linii Królewiec - Bartoszyce - Korsze - Ełk - Białystok Starosielce - Czeremcha - Brześć - Kowel - Zdołbunów (połączenie z Kijowem i Odessą).
1874	Otwarcie linii Wrocław - Ścinawa - Rudna Gwizdanów.
1875	Oddanie do użytku pierwszego w Warszawie mostu kolejowego przez Wisłę na linii obwodowej, Ukończenie budowy linii: Wrocław - Kłodzko - Międzylesie - Lichkov, Kluczbork - Kępno - Ostrów Wielkopolski - Jarocin - Poznań i Wrocław - Oleśnica - Krotoszyn - Jarocin - Września - Gniezno.
1876	Uruchomienie warsztatów głównych (dziś ZNTK) w Poznaniu.
1877	Otwarcie Kolei Nadwiślańskiej z Kowla przez Chełm - Lublin -Dęblin - Warszawę - Modlin do Mławy (na granicy z zaborem niemieckim, gdzie połączyła się z linią doprowadzoną w tym samym roku z Gdańska przez Malbork i Działdowo). Ukończenie trwającej od 1868 r. budowy linii Legnica - Głogów - Zielona Góra - Rzepin - Szczecin.
1884	Otwarcie linii: Kraków - Oświęcim i Kraków - Chabówka, w Nowym Sączu powstają warsztaty główne.
1885	Otwarcie linii Strzemieszyce - Dęblin przez Kielce, Skarżysko i Radom oraz Koluszki - Ostrowiec Świętokrzyski przez Skarżysko.
1888	Otwarcie linii Leszno - Ostrów Wielkopolski - Skalmierzyce. Otwarcie linii Leszno - Ostrów Wielkopolski - Skalmierzyce.
1898	W Łazach powstaje dwukierunkowa stacja rozrządowa. Do rozrządu wagonów wykorzystano dwa naturalne stoki wododziału.
1899	Pierwszy pociąg wjeżdża do Zakopanego.
1903	Ukończenie budowy linii Warszawa - Łowicz - Łódź - Sieradz - Kalisz - Skalmierzyce i połączenie jej z linią do Leszna. Uruchorniono pierwsze połączenie Poznania przez Ostrów Wlkp, z Łodzią i Warszawą, obraz połączenia Wrocławia z Warszawą przez Oleśnicę - Milicz - Krotoszyn - Łódź.
1918	Powstaje niepodległa II Rzeczpospolita Polska. Zarządzanie kolejami przechodzi w polskie ręce. Roman Podoski występuje z dalekowzrocznym projektem elektryfikacji warszawskiego węzła kolejowego oraz trzech magistrali: z Warszawy do Krakowa i Katowic, z Warszawy do Poznania i z Krakowa przez Przemyśl do Lwowa.
1919	Ministerstwo Komunikacji przekształcono w Ministerstwo Kolei Żelaznych. Przyjęto plan przebudowy i rozwoju warszawskiego węzła kolejowego według projektu Aleksandra Wasiutyńskiego.
1920	Uruchomienie pierwszej Fabryki Lokomotyw w Polsce „Fablok” w Chrzanowie.
1921	Otwarcie linii: Kutno - Koło - Konin - Strzałkowo, skracającej połączenie kolejowe Warszawy z Poznaniem oraz Kokoszki - Gdynia, omijającej Wolne Miasto Gdańsk. Zaprojektowano pierwszy polski parowóz Tr 21 do ruchu towarowego.
1922	Ustalono administracyjny po)dział sieci kolejowej na 9 okręgów: warszawski, radomski, wileński, lwowski, stanisławowski (włączony w 1934 r, do lwowskiego), krakowski, katowicki, poznański i gdański (siedzibę tej dyrekcji przeniesiono w 1932 r. do Torunia).
1923	Do budowanego wówczas morskiego portu handlowego w Gdyni zawija pierwszy statek. Do obsługi portu w ciągu kilku lat Zbudowano stację Gdynia Port o zdolności przeładunkowej 3600 wagonów na dobę.
1924	Budowę parowozów rozpoczęły: „Warszawska Spółka Akcyjna Budowy Parowozów” i zakłady „H. Cegielski” w Poznaniu.
1925	Łódź otrzymuje połączenie kolejowe z Kutnem, Fabrykę „Wagon” w Ostrowie Wielkopolskim przekształcono w warsztaty główne naprawy wagonów.
1926	Początek budowy (pod kierunkiem inż. Józefa Nowkuńskiego) Magistrali Węglowej: Herby Nowe - Gdynia. Prezydent RP przywraca Ministerstwo Komunikacji i tworzy przedsiębiorstwo „Pogskie Koleje Parństwowe”. Otwarto, zbbudowaną wciągu roku, 115-kibormetrową linię Kalety - Herby Nowe - Wieluń - Podzamcze Wieruszów, łączącą Śląsk z Wielkopolską.
1927	Uruchomienie pierwszej w Polsce prywatnej kolei elektrycznej (Elektryczna Kolej Dojazdowa - EKD) na linii Warszawa - Podkowa Leśna - Grodzisk Mazowiecki.
1928	Przyjęcie projektu Dworca Głównego w Warszawie autorstwa Czesława Przybylskiego i Andrzeja Pszenickiego, Utworzenie Muzeum Kolejowego w Warszawie (w 1938 roku przekształcono je w Muzeum Komunikacji).
1933	Spółka „Polsko-Francuskie Towarzystwo Kolejowe” kończy budowę Magistrali Węglowej (457 km) Herby Nowe (Śląsk) - Gdynia przez Karsznice - Inowrocław - Bydgoszcz - Kościerzynę (największa inwestycja kolejowa lat międzywojennych). Otwarcie linii średnicowej w Warszawie.
1934	Przekazano do eksploatacji odcinki: Warszawa - Radom i Kraków - Miechów - Tunel.
1935	Krajowe fabryki przystępują do budowy taboru elektrycznego dla węzła warszawskiego.
1936	Po pół roku budowy uruchomiono pierwszą W Polsce napowietrzną kolej linową w Tatrach: z Kuźnic na Kasprowy Wierch. Z Warszawy do Otwocka i Pruszkowa ruszyły pociągi elektryczne.
1937	Sukces zbudowanego w "Fabloku" nowego polskiego parowozu "Pacific" serii Pm 36 (o prędkości do 140 km/h) na Międzynarodowej Wystawie Sztuki i Techniki w Paryżu. Przekazano do eksploatacji zelektryfikowane odcinki: Pruszków - Grodzisk Mazowiecki - Żyrardów i Warszawa - Mińsk Mazowiecki.
1938	Oddano do użytku Dworzec Główny w Warszawie (po Powstaniu Warszawskim został zburzony przez Niemców).
1944	Na ziemi lubelskiej powstają: Resort Komunikacji (przekształcony 1 stycznia 1945 r. w Ministerstwo Komunikacji) i Dyrekcja Okręgowa Kolei Państwowych w Lublinie z pod dyrekcjami w Białymstoku i Rzeszowie. Wznawia się ruch pociągów na liniach na wschód od Wisły.
1945	PKP przejmują od radzieckiej administracji wojskowej zarząd kolejami na małym obszarze państwa polskiego w nowych jego granicach. Rada Ministrów ustala podział administracyjny sieci PKP na 10 okręgów: warszawski, łódzki, lubelski, krakowski, katowicki, wrocławski, poznański, szczeciński, gdański i olsztyński.
1946	W Poznaniu tworzy się Państwowe Przedsiębiorstwo Robót Komunikacyjnych. Ruszają pociągi elektryczne między Warszawą Wschodnią i Otwockiem. Ukazuje się pierwszy numer miesięcznika Przegląd Komunikacyjny.
1947	W Ministerstwie Komunikacji powstaje Biuro Elektryfikacji Kolei.
1948	Powstaje Buro Projektów Budownictwa Kolejowego w Warszawie, przekształcone wkrótce w Centralne Biuro Studiów i Projektów Komunikacji, a później w Centralne Biuro Studiów i Projektów Budownictwa Kolejowego.
1949	Otwarcie odbudowanej (wraz z mostem na Wiśle) i ponownie zelektryfikowanej linii średnicowej w Warszawie oraz tymczasowego dworca Warszawa Śródmieście. Ukończenie budowy linii Tomaszów Mazowiecki - Radom. U ukazuje się pierwszy numer miesięcznika Przegląd Kolejowy.
1950	Wychodzi pierwszy numer Sygnałów - tygodnika kolejarzy (od 1992 roku pod tytułem Nowe Sygnały).
1951	Powstaje Instytut Naukowo-Badawczy Kolejnictwa (INEK) (od 1958 r. Centralny Ośrodek Badań i Rozwoju Kolejnictwa (COBiRTK), a od 1986 r. Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa (CNTK)).
1952	Przekazano do eksploatacji linię Pyskowice - Lubliniec.
1953	Ukończono budowę linii: Skierniewice - Łuków i Kielce - Busko (od Sitkówki), systemu obsługi kolejowej Nowej Huty oraz drugiej pary torów (wraz z elektryfikacją) z Gdańska do Gdyni przez Sopot.
1954	Pierwszy pociąg trakcji elektrycznej pojechał z Warszawy przez Koluszki do Łodzi Fabrycznej. „Pafawag” zaczął produkcję pierwszej powojennej serii elektrycznych zespołów trakcyjnych: EW53. Nowe Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego (ZNTK) w Mińsku Mazowieckim wykonały pierwsze naprawy zespołów elektrycznych.
1955	U ułożono pierwsze w Polsce odcinki toru bezstykowego.
1957	Ukończenie elektryfikacji pierwszej linii kolejowej dalekiego zasięgu: Warszawa - Częstochowa - Katowice - Gliwice. Ostatnie dostawy parowozów (Tkt48) z zakładów „H.Cegielski” dla PKP. „Fablok” buduje spalinowe lokomotywy manewrowe SM30 (w 5 lat później uruchomi seryjną produkcję lokomotyw SM42, w 1970 SP45).
1958	„Pafawag” rozpoczyna seryjną produkcję lokomotyw elektrycznych ET21.
1959	Śląsk otrzymuje zelektryfikowane połączenie z Krakowem. „Pafawag” rozpoczyna seryjną produkcję trójwagonowych zespołów trakcyjnych EW55.
1960	Uruchomienie trakcji elektrycznej na linii Gliwice - Wrocław.
1961	„Pafawag” dostarcza pierwsze elektryczne zespoły trakcyjne serii EN57.
1962	Zlikwidowano DOKP Olsztyn.
1963	Oddano do użytku nowy dworzec Warszawa Śródmieście.
1964	Ukończenie elektryfikacji linii: Warszawa - Poznań, Kraków - Rzeszów - Przemyśl - Medyka i Katowice - Zebrzydowice.
1965	„Pafawag” dostarcza pierwsze uniwersalne lokomotywy elektryczne serii EU07. Ukończenie elektryfikacji linii Wrocław - Wałbrzych - Jelenia Góra.
1966	Powstaje Ośrodek Badawczy Ekonomiki Transportu (OBET).
1967	Zakończenie budowy drugiej pary torów na linii średnicowej w Warszawie.
1968	Połączenie trakcją elektryczną Lublina z Warszawą i Śląskiem przez Dęblin - Kielce - Tunel.
1969	Oddano do użytku nowy dworzec Warszawa Wschodnia zbudowany według projektu Arseniusza Romanowicza i Piotra Szymaniaka. Zakończono elektryfikację Magistrali Węglowej Śląsk - Karsznice - Inowrocław - Bydgoszcz - Gdańsk - Gdynia. Ułożono pierwszy na sieci PKP odcinek toru z szyn ciężkich typu UIC 60 (S 60).
1970	Ukończono elektryfikację linii Poznań - Wrocław.
1971	W „Pafawagu” początek seryjnej produkcji lokomotyw elektrycznych ET22. Budowa Centralnej Magistrali Kolejowej (CMK) długości 223 km z Zawiercia do Grodziska Mazowieckiego koło Warszawy (Największa po II wojnie światowej inwestycja kolejowa).
1972	Na Magistrali Węglowej wprowadzono radiotelefoniczną łączność między maszynistami lokomotyw a posterunkami ruchu. Linię Kalety - Kluczbork - Oleśnica - Wrocław zaczęto obsługiwać trakcją elektryczną. W Katowicach otwarto nowy Dworzec Główny, zaprojektowany przez Wacława Kłyszewskiego, Jerzego Mokrzyńskiego i Eugeniusza Wierzbickiego.
1974	Inauguracja połączenia kolejowo-promowego między Świnoujściem a Ystad w Szwecji polskim promem. Ukończono elektryfikację linii Kluczbork - Ostrów Wielkopolski - Jarocin - Poznań.
1975	Dyrekcje okręgowe kolei otrzymują nazwy regionalne: Centralna (z siedzibą w Warszawie) Wschodnia (w Lublinie), Południowa (w Krakowie), Śląska (w Katowicach), Dolnośląska (we Wrocławiu), Zachodnia (w Poznaniu), Pomorska (w Szczecinie) i Północna (w Gdańsku). Finał elektryfikacji linii: z Warszawy przez Łódź - Kalisz - Ostrów Wielkopolski - Oleśnicę do Wrocławia i z Krakowa do Zakopanego. „Pafawag” opuszczają prototypy serii EW58. Otwarcie Dworca Warszawa Centralna, zbudowanego według projektu Arseniusza Romanowicza.
1976	Elektryfikacja linii Poznań - Inowrocław.
1977	PKP przewiozły największą w swojej historii liczbę pasażerów: 1 151 700 000 . „H. Cegielski” podejmuje produkcję dwuczłonowych lokomotyw elektrycznych ET41.
1978	Największe w historii PKP przewozy towarów: ponad 489 mln ton. Zakończenie elektryfikacji linii Poznań - Szczecin.
1979	Otwarcie 397-kilometrowej szerokotorowej Linii Hutniczo-Siarkowej (LHS) Hrubieszów - Huta „Katowice”, zbudowanej do przewozu towarów bez przeładunku na granicy wschodniej.
1980	Uruchomienie trakcji elektrycznej na liniach: Warszawa - Terespol i Szczecin - Świnoujście.
1983	Ukończono elektryfikację linii Warszawa - Białystok.
1984	Po CMK, z prędkością 140 km/h, kursują pierwsze dwa ekspresy z Warszawy do Krakowa i Gliwic.
1985	Zakończenie budowy drugiego toru, modernizacji i elektryfikacji Magistrali Nadodrzańskiej Wrocław - Głogów - Zielona Góra - Rzepin - Kostrzyń - Szczecin - Świnoujście oraz elektryfikacji linii Warszawa - Działdowo - Gdańsk, Kutno - Toruń - Bydgoszcz i Wrocław - Legnica - Węgliniec. Przekazano do eksploatacji trakcją elektryczną prawie 600 km linii, osiągając rekord tempa w historii elektryfikacji PKP i w skali Europy (bez ZSRR) .
1987	Z Ministerstwa Komunikacji wyodrębniono Dyrekcję Generalną PKP.
1988	Zakończenie elektryfikacji linii Poznań - Kunowice - Frankfurt nad Odrą a tym samym całej magistrali Wschód - Zachód od granicy radzieckiej do niemieckiej oraz linii Toruń - Iława - Olsztyn (elektryfikacją objęto 10 tys. km sieci PKP). Na CMK prędkość ekspresów wzrasta do 160 km/h prowadzonych przez lokomotywy elektryczne nowej serii: EP09 „Pafawagu”.
1989	Polska przystępuje do Europejskiej Umowy o Głównych Międzynarodowych Liniach Kolejowych (AGC). Zelektryfikowano linii Gdańsk - Słupsk - Koszalin - Białogard - Stargard - Szczecin.
1990	Bank Światowy i Europejski Bank Inwestycyjny udzielają PKP pierwszych kredytów na modernizację kolei. Poznań otrzymuje połączenie trakcją elektryczną z Białogardem przez Piłę i Szczecinek.
1991	W I etapie restrukturyzacji kolei 76 zakładów remontowych, produkcyjnych i budowlanych przekształcono w samodzielne podmioty gospodarcze.
1992	Uruchomiono pierwszy pociąg EC z Warszawy do Berlina. Pięciu ekspresom (z Warszawy do Krakowa, Gliwic i Poznania) nadano standard pociągów INTERCITY. Rozpoczęto modernizację linii E-20 Kunowice - Poznań - Warszawa - Terespol w celu przystosowania jej do prędkości jazdy 160 km/h w ruchu pasażerskim, a 120 km/h w towarowym. Wdrażanie kupionego w RFN informatycznego systemu rezerwacji miejsc w pociągach i sprzedaży biletów KURS 90.
1993	Zaczęto instalowanie pakietowej sieci transmisji danych KOLPAK. Uruchomiono: drugie połączenie EC Warszawa - Berlin i pierwsze EC Warszawa - Wiedeń, pociąg IC Warszawa - Praga, bezpośrednie połączenia Warszawy z Szestokai i Gdyni z Królewcem. Warszawa otrzymała dodatkowe połączenia krajowe IC z Gdynią, Szczecinem, Bielskiem Białą, Rzeszowem i Przemyślem.
1994	Zakończenie elektryfikacji linii Wrocław - Międzylesie i Elbląg - Olsztyn. Oddano do eksploatacji sieć łączności komputerowej KOLPAK. Na CMK osiągnięto rekord prędkości 250,1 km/h.
1995	Otwarcie dla ruchu pasażerskiego przejścia granicznego Hrebenne - Rawa Ruska po torze 1435 mm.
1995	14 czerwca o godzinie 11.00 na dworcu Głównym w Warszawie rozpoczęcie uroczystości obchodów 150-lecia kolei na Ziemiach Polskich.
1999	PKP złomuje rekordową ilość lokomotyw: ponad 1100 sztuk.
2001	21 września - 75 rocznica powstania firmy PKP.
2002	31 stycznia weszła w życie ustawa rządu RP dot. likwidacji lub zmniejszenia ulg na przejazdy kolejami dla prawie wszystkich grup społeczeństwa. Rozpoczęto kolejny etap modernizacji linii E-20: Mińsk Mazowiecki - Siedlce PESA Bydgoszcz dostarcza nowoczesne autobusy szynowe [SA105], które mają poprawić sytuajcę na liniach regionalnych. Niestety dotychczas zakupiono jedynie dwa takie pojazdy. W nowym rozkładziej jazdy Opole otrzymuje połączenie z Warszawą pociągiem IC.
	Home => Historia